Gwiezdne Wojny to jedna z najbardziej znanych i kultowych serii filmowych w historii kina a jednym z najbardziej rozpoznawalnych i uwielbianych postaci w tej sagi jest Mistrz Yoda. Przez wiele lat Yoda ukrywał się na odległej planecie Dagobah. Dlaczego to zrobił? Co skłoniło go do opuszczenia Coruscant i schronienia się na tej dzikiej planecie? Dzisiaj przyjrzymy się dokładnie motywom i powodom, które skłoniły Mistrza Yodę do ukrycia się na Dagobah.
Gwiezdne Wojny to fenomenalna opowieść o walce dobra ze złem, o mocy i przeznaczeniu. Jednym z kluczowych elementów tej historii jest zakon Jedi, strażnicy pokoju i sprawiedliwości w Galaktyce. Jednak wraz z narodzinami Imperium Galaktycznego i rządami Kanclerza Palpatine’a, Jedi stali się obiektem prześladowań i polowań. Właśnie w tej ciężkiej sytuacji znaleźli się Mistrz Yoda i inni ocalali Jedi. Aby zrozumieć, dlaczego Mistrz Yoda zdecydował się na ukrycie, musimy cofnąć się do wydarzeń poprzedzających jego „wygnanie” na Dagobah. Palpatine był zdeterminowany, by wyeliminować wszystkich ocalałych Jedi, a Mistrz Yoda był jednym z jego największych przeciwników. Dlatego Yoda musiał utrzymywać absolutną tajemnicę w sprawie swojego miejsca pobytu. Jeśli Palpatine dowiedziałby się, że Yoda nadal żyje, zrobiłby wszystko, by go zniszczyć.
Palpatine był Sithem i pracował w ukryciu nad obaleniem Republiki i przejęciem kontroli nad Galaktyką. W trakcie wojen klonów, które były wykorzystywane do rozprzestrzeniania konfliktów i umacniania władzy Sithów, Palpatine manipulował wydarzeniami, aby zdobyć coraz większą kontrolę nad Republiką. Jednak Jedi, którzy stanowili opozycję wobec Sithów, zaczęli odkrywać intrygi Palpatine’a. To z kolei doprowadziło do serii wydarzeń, które doprowadziły do ogłoszenia Orderu 66 – rozkazu wydanego przez Kanclerza Palpatine’a, który nakazywał klonom-żołnierzom z Republiki zabić wszystkich Jedi. To było masakryczne wydarzenie dla Zakonu Jedi. Nagle ci, którzy byli uważani za obrońców pokoju i sprawiedliwości, stali się obiektem pościgu i ataków. Wielu Jedi zostało zabitych w wyniku Orderu 66, a ci, którzy przeżyli, musieli ukryć się, aby uniknąć śmierci.
Mistrz Yoda, jako jedno z najważniejszych żyjących istot w Galaktyce posiadających umiejętności władania Mocą, stał się jednym z głównych celów Imperium. Jego mądrość i umiejętności były nieocenione, a jego przetrwanie mogło być zagrożeniem dla planów Palpatine’a. Dlatego też Mistrz Yoda zdecydował się na ukrycie. Wybrał odległą i mało prawdopodobną planetę Dagobah jako swoje schronienie. Dlaczego akurat Dagobah? To planeta zlokalizowana na peryferiach Galaktyki. Była dzika, pełna lasów, bagnisk, grzęzawisk i dzikich bestii – trudna do przebycia, zwłaszcza dla tych, którzy nie znali jej tajników.Mistrz Yoda, który miał ogromne umiejętności w Mocy, wykorzystywał te naturalne przeszkody do swojego bezpieczeństwa. Było to również miejsce, gdzie Moc była trudna do wyczuwania i śledzenia przez Sithów. To sprawiło, że Dagobah była idealnym miejscem do ukrycia się przed prześladowcami. Mistrz Yoda zdawał sobie sprawę z potęgi Kanclerza i wiedział, że musi być skoncentrowany na zachowaniu swojego życia i wiedzy o Jedi. Wybór planety pozwolił mu na pozostanie w ukryciu przez wiele lat, co było niezbędne, aby przetrwać okres prześladowań i nadzieję na przyszłość.
Yoda postanowił zamieszkać w pobliżu jaskini nasyconej energią Ciemnej Strony na Dagobah. Możliwe, że zdawał sobie sprawę ze swoich malejących możliwości fizycznych i poczuł się nieodpowiedni do bezpośredniej walki z potężnymi, młodszymi dzierżącymi Moc. Mogło to skłonić go do skupienia się na głębszym zrozumieniu Mocy jako alternatywnego sposobu walki z Ciemną Stroną. Ustawiając się w pobliżu jaskini przepełnionej Ciemną Stroną, mógł szukać oświecenia w tej kwestii. Jednak to nadal pozostawia nierozwiązaną zagadkę, dlaczego nigdy nie opuścił Dagobah. Ukrytą obecność Yody można również przypisać zasadniczej przemianie w jego tożsamości jako praktyka Jasnej Strony Mocy. Po rozwiązaniu Zakonu Jedi i Republiki Yoda mógł uznać, że dalsze funkcjonowanie jako samotny wojownik Jedi jest niewykonalne. Być może jego wygnanie na Dagobah nie było jedynie uchylaniem się od odpowiedzialności, ale raczej strategiczną przewartościowaniem. Znaczna energia Mocy Dagobah zapewniała mu zarówno ukrycie, jak i środowisko do głębokiej interakcji z Mocą. Biorąc pod uwagę zdolność Lordów Sithów do wykrywania silnych przejawów Mocy w całej galaktyce, Dagobah służyła jako skuteczna zasłona dymna i idealny poligon, gdzie Yoda mógł doskonalić swoje techniki Mocy w ciemności.
Jednak w „Imperium Kontratakuje” Yoda nie wydawał się skłonny do walki. Może to oznaczać potencjalne braki w rozwoju lub opanowaniu przez Yodę niektórych technik Mocy psychicznej, chyba że nie poszukiwał aktywnie nowych technik. Zielony miecz świetlny Yody może wskazywać na kontemplacyjne i pokojowe usposobienie. Można sobie wyobrazić, że Yoda realizował wizję lub nawiązał kontakt z osobą wrażliwą na Moc, której mógłby pomóc w pokonaniu Sithów i ponownym ustanowieniu nowego Zakonu Jedi. Rozsądnie można wywnioskować, że Yoda pozostał na Dagobah, czekając na przybycie Luke’a Skywalkera. Jego spotkanie z młodym Luke’em było przełomowe, ponieważ rozpoczął on trening Jedi pod jego kierunkiem. Yoda zobaczył w Luke’u nadzieję na przywrócenie Zakonu Jedi i walkę przeciwko Imperium. Przez to spotkanie zapewnił przetrwanie dziedzictwa Jedi i Mocy. To, co przekazał, stanowiło fundament dla przyszłego Zakonu i jego roli w przywróceniu pokoju w Galaktyce.
Dla Yody Dagobah stał się rajem pozbawionym potrzeby chronienia kogokolwiek, mediacji na rzecz pokoju lub stawiania oporu przeciwko uciskającemu Imperium. To prawie tak, jakby Yoda wycofał się lub wycofał ze swoich obowiązków Jedi, aby prowadzić życie samotnej kontemplacji na Dagobah. Jego niezdolność do unicestwienia Palpatine’a i zapobieżenia zejściu Anakina Skywalkera w ciemność bardzo go ciążyła. Jednak wrodzona empatia Yody i niezachwiane zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości w normalnych warunkach skłoniłyby go do wytrwania jako Jedi i bronienia tych, którzy potrzebowali jego pomocy. Jest prawdopodobne, że bitwy i niepowodzenia, które miały miejsce podczas wydarzeń z Zemsty Sithów, pozostawiły ducha walki Yody poważnie rannego, jeśli nie całkowicie zniszczonego. Dagobah mogła służyć mu albo za schronienie przed ciężarem wstydu, albo za sanktuarium, w którym mógł zebrać siły, dopóki nie będzie gotowy na powrót. Niestety, ten dzień nigdy nie nadszedł.
Niemniej jednak rozsądne jest zastanowienie się, czy Yoda mógł podjąć bardziej zdecydowane kroki, aby pomóc rebeliantom i cywilom w ich walce z Imperium. Yoda posiadał zdolność ratowania życia i utrzymywania ukrycia, okresowo opuszczając Dagobah. Zamiast tego mądry Mistrz Jedi, znany ze swojej filozofii „do or do not”, w niewytłumaczalny sposób ograniczył się do Dagobah. Wygląda na to, że Yoda pokładał nadzieję w malejących szeregach Jedi i odporności sił rebeliantów na obronę przed Imperium. Choć w przypadku Yody może się to wydawać nieco oderwanym sposobem działania, można je również postrzegać jako odpowiedzialny wybór przywódcy z minionej epoki. Pomimo opresyjnych rządów Imperium angażowanie się w aktywny bunt byłoby sprzeczne z jego zasadami. Argumenty na rzecz obywatelskiego nieposłuszeństwa w dążeniu do sprawiedliwości i ochrony praw podstawowych są z pewnością ważne i imperatywy moralne. Jednakże w przypadku Yody bunt spowodowałby, że znalazłby się niebezpiecznie blisko praktyk Lordów Sithów. Mistrz Jedi czuł, że dążenie do władzy lub szukanie zemsty w celu wskrzeszenia Zakonu Jedi byłoby sprzeczne z jego podstawowymi zasadami.
Walka przeciwko Imperium przez Yodę prawdopodobnie spowodowałoby niepotrzebne straty w ludziach i zamieszanie. Jego status „wyjętego spod prawa” mógł narazić wiele osób na krzywdę, przez co jego decyzja o nieudzielaniu pomocy rebeliantom i cywilom mogła być potencjalnie aktem dobroci, który uratował życie. Co więcej, narzucone sobie wygnanie Yody mogło być ważną lekcją dla rebeliantów i cywilów. Pozwoliło im to rozpoznać własne możliwości i siłę bez polegania na Jedi. Podobnie jak rodzic obserwujący, jak jego dziecko odnajduje swoją drogę, mądrość Yody mogła doprowadzić go do wniosku, że aby przywrócić prawdziwą równowagę w galaktyce, ludzie muszą przyjąć płaszcz walki i obrony. Konflikt w Gwiezdnych Wojnach nie ogranicza się do samej bitwy pomiędzy Jedi i Sithami. Jest to szersza walka pomiędzy pokojem i zagrożeniem, nadzieją i nienawiścią oraz Światłem i Ciemnością. Rebelianci i cywile musieli zrozumieć swoją moc, aby zaprowadzić pokój i sprawiedliwość. To lekcja, której żaden Jedi nie powinien utrudniać, niezależnie od tego, jak bolesne może być jej bycie świadkiem.
Prequele i kontynuacje Gwiezdnych Wojen nie ujawniły jeszcze wyraźnie powodu długiego pobytu Yody na Dagobah. Każdy z hipotetycznych powodów wspomnianych wcześniej może potencjalnie być prawdziwy. Istnieje podstawowe założenie, że niezależnie od uzasadnienia, decyzję o nie wspieraniu rebelii ani walk cywilnych można argumentować jako moralnie obronną. Jeśli jego ukryte istnienie rzeczywiście skupiało się na szkoleniu Luke’a, aby stawił czoła Darthowi Vaderowi i następnie wskrzesił Zakon Jedi, można by stwierdzić, że cel uświęca środki. Jednak historia Ahsoki podważa to uzasadnienie. Ahsoka rozumie, że w czasach wszechobecnej ciemności należy stać się światłem. Pomimo wygnania i ścigania jako szary Jedi, nie pozwala, aby Kodeks Jedi miał pierwszeństwo przed życiem wiszącym na włosku. Jej działania traktują priorytetowo ratowanie życia. Wręcz przeciwnie, Yoda celowo wkroczył na ścieżkę zgodną z wrodzoną harmonią jego zielonego miecza świetlnego. Chociaż galaktyka zmagała się z dominacją i zagrożeniem Ciemnej Strony, uważał, że rozsądniej jest nauczyć się współistnieć w ciemności, niż wszczynać bunt przeciwko niej.
Filozofia ta stanowi podstawę narracji Yody i jego sposobu życia na Dagobah. Bohater podczas swojego pobytu tam nauczył się współistnieć bez cierpienia pod rządami Imperium, pielęgnując poczucie oderwania się od jego okrucieństw. Nie żywił nienawiści ani złej woli do Sithów i Imperium. Podobnie jak cykliczne fazy Księżyca, dominacja Jasnej Strony Mocy również podlega wahaniom. Nie powinno to jednak powstrzymywać Mistrza Jedi od podjęcia działań w imię sprawiedliwości. Pozorna gotowość Yody do pozwolenia na śmierć niewinnych ludzi jest niepokojącym wyborem. Wygląda na to, że stracił wiarę w Jedi, Jasną Stronę Mocy i zdolność ludzi do zatriumfowania nad Imperium. Słuszność decyzji Yody o pozostaniu w ukryciu na Dagobah pozostaje przedmiotem dyskusji. Jego brak zaangażowania ma swoje zalety. „Przekaż dalej, czego się nauczyłeś” – Yoda błaga Luke’a, wskazując, że mógł cierpliwie czekać, aż będzie mógł komuś przekazać mu swoje nauki. Jego cierpliwość mogła ponieść straty w postaci ofiar śmiertelnych, ale ostatecznie mogła też ocalić znacznie więcej.
Wyraźny kontrast pomiędzy współczującym Yodą widzianym w „Zemście Sithów” a bardziej oderwanym Yodą, który instruował Luke’a, wskazuje na wewnętrzną przemianę w jego połączeniu z Mocą i jego odpowiedzialności wobec ludzi. Niekoniecznie jest to samo w sobie dobre lub złe, ale biorąc pod uwagę mnogość zgonów w sadze Gwiezdne Wojny, cierpliwość i brak działania Yody mogą wydawać się zbyt bezduszne, by zasługiwać na pochwałę.
Mistrz Yoda to ikona Gwiezdnych Wojen, a jego wybór ukrycia na Dagobah jest jednym z najważniejszych wątków w całej sagi. W dużej mierze pozostaje on przykładem poświęcenia, mądrości i siły charakteru, który inspiruje fanów na całym świecie. Yoda pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej kultowych bohaterów w historii filmu, a jego historia ukrycia na Dagobah nadal fascynuje i inspiruje kolejne pokolenia.
Zobacz też: Wiedźmy w świecie Gwiezdnych Wojen – Tajemnicza moc Dathomiru
