Czym różnią się manga i manhwa? Zapraszam do artykułu, w którym poruszę podobieństwa i różnice tych formatów!
W ostatnich latach rynek komiksów z Azji znacząco się rozrósł, zdobywając coraz większą popularność na całym świecie. Wśród nich dwa formaty szczególnie wyróżniają się na arenie międzynarodowej: japońska manga i koreańska manhwa. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, różnią się wieloma istotnymi aspektami – od sposobu ich tworzenia, przez konwencje artystyczne, po zawartość kulturową.
Słowo „manga” pochodzi z języka japońskiego. Choć współczesna wersja ukształtowała się po II wojnie światowej, jej korzenie sięgają XII wieku, kiedy to w Japonii powstawały pierwsze zwoje z rysunkami, zwane „Chōjū-giga”, czyli zwoje z karykaturami zwierząt. Za ojca współczesnej mangi uważa się Osamu Tezukę, którego twórczość z lat 40. i 50. XX wieku zrewolucjonizowała japoński przemysł komiksowy. Po wojnie manga stała się znaczącym elementem japońskiej kultury masowej i źródłem rozrywki dla osób w każdym wieku. Dziś stanowi gigantyczną gałąź japońskiego przemysłu wydawniczego i rozrywkowego, generując miliardy dolarów przychodów rocznie. Jej wpływ na światową kulturę popową jest nieoceniony.
Manhwa to termin odnoszący się do komiksów pochodzących z Korei Południowej. Historia manhwy również sięga dawnych czasów, bo pierwsze prace przypominające komiksy pojawiły się w Korei już w epoce Joseon (1392-1910). Współczesna manhwa zaczęła się rozwijać w latach 50. i 60. XX wieku, po zakończeniu wojny koreańskiej. Początkowo rozwijała się w cieniu japońskiej mangi, szczególnie że Korea przez kilkadziesiąt lat była pod okupacją japońską. Po uzyskaniu niepodległości Korea Południowa stopniowo wypracowała własny styl i tożsamość kulturową, co znalazło odzwierciedlenie również w komiksach. Prawdziwy rozkwit manhwy nastąpił w latach 90. i na początku XXI wieku, wraz z globalnym uznaniem dla koreańskiej popkultury, czyli Hallyu.
Mimo różnego pochodzenia, manga i manhwa dzielą kategorie podobieństw, które sprawiają, że czasami trudno je odróżnić czytelnikom niezaznajomionym z tymi formami. Zarówno manga, jak i manhwa obejmują niezwykle szeroki zakres gatunków i tematów: od romansów, przez fantastykę, science fiction, horrory, aż po historyczne sagi czy dramaty społeczne. Obydwie formy mają także podgatunki skierowane do konkretnych grup demograficznych. W przypadku mangi są to shounen dla chłopców i mężczyzn, shoujo dla dziewcząt i kobiet, seinen dla dorosłych mężczyzn oraz josei dla dorosłych kobiet. Manhwa posiada analogiczne kategorie: sonyeon manhwa, sunjeong manhwa, namseong manhwa i yeoseong manhwa.
Obie formy charakteryzują się ekspresyjnym stylem rysunku, z przesadzonymi emocjami i często dużymi, wyrazistymi oczami postaci. Wykorzystują też podobne wizualne kody do wyrażania emocji, jak krople potu oznaczające zakłopotanie czy żyłki na czole symbolizujące złość. Zarówno manga, jak i manhwa mają ogromny wpływ na inne media. Są adaptowane jako animacje, filmy aktorskie, gry wideo i inne formaty. Stanowią ważny element eksportu kulturowego swoich krajów i przyczyniają się do popularyzacji japońskiej i koreańskiej kultury na świecie.
W ostatnich latach zarówno manga, jak i manhwa zdobyły ogromną popularność międzynarodową. Coraz więcej tytułów jest tłumaczonych na różne języki, a globalne platformy dystrybucji cyfrowej, jak WEBTOON czy Crunchyroll, umożliwiają czytelnikom z całego świata dostęp do tych form.
Pomimo wielu podobieństw, manga i manhwa mają szereg cech, które je wyraźnie różnią. Jedną z najbardziej podstawowych różnic jest kierunek czytania. Mangę czyta się od prawej do lewej, zgodnie z tradycyjnym japońskim systemem pisania. Strony w tomach mangi również są ułożone „od końca” z perspektywy zachodniego czytelnika – zaczyna się od tego, co w książkach zachodnich byłoby ostatnią stroną. Natomiast manhwę czyta się od lewej do prawej, podobnie jak książki zachodnie. Jest to wynik wpływów zachodnich na kulturę koreańską w XX wieku.
Kolejną istotną różnicą jest format publikacji. Manga tradycyjnie publikowana jest najpierw w czasopismach mangowych, takich jak Weekly Shōnen Jump czy Monthly Shōjo Magazine, gdzie kilka serii jest wydawanych jednocześnie w czarno-białym formacie na tanim papierze. Później popularne serie są zbierane w tomy zwane „tankōbon”. Z kolei współczesna manhwa jest przede wszystkim kojarzona z formatem webtoona, czyli cyfrowych komiksów publikowanych w formie pionowych pasków, które można przewijać w dół, co czyni je idealnymi do czytania na smartfonach. Platformy jak WEBTOON czy Tapas stały się głównymi kanałami dystrybucji manhwy na rynku międzynarodowym. Tradycyjne manhwy papierowe wciąż istnieją, ale ich znaczenie maleje.
Styl artystyczny to kolejny element różniący te dwie formy. Manga charakteryzuje się często bardziej szczegółowym, czasem nawet złożonym rysunkiem. Japońscy twórcy zwykle kładą duży nacisk na tła i otoczenie, a kadry są bardzo dynamiczne. Manga często wykorzystuje techniki kinematograficzne i różne perspektywy. Manhwa, szczególnie w formacie webtoona, ma tendencję do prostszego, czasem bardziej minimalistycznego stylu. Zazwyczaj wykorzystuje pełny kolor (podczas gdy większość mangi jest czarno-biała), a kadry są bardziej statyczne i dostosowane do pionowego przewijania. Rysunki postaci w manhwie często są bardziej realistyczne, zwłaszcza jeśli chodzi o proporcje ciała.
Tempo narracji i struktura również różnią te dwie formy komiksowe. Manga często charakteryzuje się szybszą akcją i nagłymi zwrotami fabularnymi. Rozdziały mangi publikowane w tygodniowych czasopismach muszą kończyć się cliffhangerami, aby zachęcić czytelników do powrotu. Manhwa zazwyczaj ma wolniejsze tempo narracji, z większym naciskiem na budowanie świata i rozwój postaci. W formacie webtoona mniejsze znaczenie mają tradycyjne cliffhangery, ponieważ odcinki są publikowane cyklicznie na platformach cyfrowych.
Wpływy kulturowe stanowią kolejny obszar różnic. Manga silnie odzwierciedla japońskie wartości, tradycje i społeczeństwo. Często można w niej znaleźć odniesienia do shintoizmu, buddyzmu, samurajów, japońskiej mitologii czy współczesnych problemów społecznych Japonii. Manhwa prezentuje koreańskie wartości kulturowe, historię i społeczeństwo. Można w niej znaleźć odniesienia do konfucjanizmu, koreańskiej hierarchii społecznej, a także elementy koreańskiej historii i mitologii. W ostatnich latach manhwa często porusza także tematy związane z koreańską nowoczesną kulturą młodzieżową i Hallyu.
System produkcji również różni się między tymi dwiema formami. Japońscy mangacy, czyli twórcy mangi, często pracują z asystentami w systemie mistrz – uczeń. Wydawnictwa mają duży wpływ na proces twórczy, a harmonogramy publikacji są bardzo rygorystyczne – popularne serie mogą być wydawane bez przerwy przez wiele lat. Koreańscy twórcy manhwy mają zazwyczaj większą swobodę twórczą, szczególnie w środowisku webtoona. Platformy cyfrowe umożliwiają niezależnym artystom publikowanie swoich prac bez wsparcia dużych wydawnictw, co sprzyja różnorodności stylistycznej i tematycznej.
W ostatnich latach zarówno manga, jak i manhwa zyskały ogromną popularność na arenie międzynarodowej, co przyczyniło się do interesujących zmian w obu formatach. Choć manga pozostaje mocno zakorzeniona w tradycyjnym formacie drukowanym, japońscy wydawcy coraz częściej oferują swoje tytuły w formatach cyfrowych. Platformy jak Manga Plus (Shueisha) czy Crunchyroll Manga zwiększają globalny zasięg japońskich komiksów. Zauważalny jest także wpływ światowych trendów na mangę. Niektórzy japońscy twórcy zaczęli eksperymentować z kolorem czy formatem bardziej przyjaznym dla urządzeń mobilnych.
Format webtoona, rozpropagowany głównie przez koreańską manhwę, zrewolucjonizował cyfrową konsumpcję komiksów na całym świecie. Sukces platform jak WEBTOON przyciągnął miliony czytelników. Manhwy takie jak Solo Leveling, Tower of God, czy The God of High School zdobyły ogromną międzynarodową popularność i doczekały się adaptacji animowanych, nierzadko tworzonych we współpracy z japońskimi studiami animacji.
Coraz częściej można zaobserwować wzajemne wpływy między mangą a manhwą. Niektórzy twórcy mangi inspirują się estetyką manhwy, a koreańscy artyści czerpią z bogatej tradycji narracyjnej japońskich komiksów. Globalizacja rynku komiksów z Azji prowadzi do ciekawego dialogu między tymi formami sztuki.
Świat japońskiej mangi może poszczycić się niezwykle bogatą historią pełną tytułów, które zdobyły globalną sławę i wpłynęły na światową kulturę popową. Japońska saga o pirackiej przygodzie One Piece autorstwa Eiichiro Ody od 1997 roku nieprzerwanie podbija serca czytelników na całym świecie. Ta epicka opowieść o Monkey D. Luffym i jego załodze poszukującej legendarnego skarbu nie tylko stała się jednym z najlepiej sprzedających się komiksów w historii, ale także doczekała się monumentalnej adaptacji anime, która od 1999 roku wyprodukowała już ponad tysiąc odcinków. Studio Toei Animation, odpowiedzialne za tę adaptację, stworzyło dzieło, które na stałe wpisało się w kanon japońskiej popkultury.
Równie istotny wpływ na rozwój gatunku shōnen miała seria Naruto Masashiego Kishimoto. Opowieść o młodym ninja dążącym do uznania i stanowiska Hokage w swojej wiosce zdobyła miliony fanów na całym świecie i ukształtowała gusta całego pokolenia. Anime bazujące na tej mandze, podzielone na serie Naruto i Naruto Shippuden, łącznie liczy ponad 700 odcinków i do dziś jest punktem odniesienia dla nowych produkcji. Świat stworzony przez Kishimoto żyje nadal w kontynuacji zatytułowanej Boruto: Naruto Next Generations, która skupia się na przygodach syna tytułowego bohatera.
Japoński przemysł mangowy słynie także z odważnych i mrocznych opowieści, czego doskonałym przykładem jest Attack on Titan autorstwa Hajime Isayamy. Ta postapokaliptyczna historia ludzkości walczącej z gigantycznymi humanoidalnymi potworami przełamała wiele konwencji gatunku i zaoferowała czytelnikom złożoną, wielowarstwową fabułę pełną nieoczekiwanych zwrotów akcji. Adaptacja stworzona początkowo przez studio Wit, a później przejęta przez studio MAPPA, została okrzyknięta jednym z największych arcydzieł współczesnego anime i przyciągnęła uwagę nawet tych odbiorców, którzy wcześniej nie interesowali się japońską animacją.
Współczesna scena mangowa także może pochwalić się imponującymi hitami, takimi jak Demon Slayer (Kimetsu no Yaiba) Koyoharu Gotouge. Ta historia osadzona w okresie Taishō w Japonii opowiada o Tanjiro Kamado, chłopcu, który zostaje łowcą demonów po tym, jak jego rodzina zostaje wymordowana, a jego siostra zamieniona w demona. Manga ta nie tylko zachwyciła czytelników poruszającą fabułą i doskonale zarysowanymi postaciami, ale także doczekała się fenomenalnej adaptacji anime od studia Ufotable, która zrewolucjonizowała standardy animacji. Film kinowy Demon Slayer: Mugen Train pobił wszelkie rekordy popularności i stał się najbardziej dochodowym filmem w historii japońskiego kina.
Świat koreańskiej manhwy, choć młodszy od japońskiej sceny mangowej, także może pochwalić się wieloma fascynującymi tytułami, które zdobyły międzynarodowe uznanie. Niekwestionowanym liderem popularności wśród manhw ostatnich lat jest Solo Leveling (który zainspirował mnie do napisania tego artykułu). Ta historia stworzona przez Chugonga, będąca adaptacją powieści internetowej autorstwa Chu-Gonga, opowiada o Sung Jin-Woo – najsłabszym łowcy potworów w świecie pełnym nadnaturalnych zagrożeń, który dzięki tajemniczemu systemowi levelowania zyskuje niezwykłe moce. Popularność tej manhwy wykroczyła daleko poza granice Korei, a jej adaptacja anime z 2024 roku, stworzona przez japońskie studio A-1 Pictures, stanowi doskonały przykład zacierania się granic między japońskimi i koreańskimi tradycjami komiksowymi.
Równie znaczącym tytułem w świecie koreańskich webtoonów jest Tower of God autorstwa twórcy o pseudonimie SIU. Ta epicka opowieść fantasy o chłopcu imieniem Bam, który wchodzi do tajemniczej wieży w poszukiwaniu ukochanej dziewczyny, zasłynęła złożonym światem, intrygującym systemem magii i wielowymiarowymi postaciami. W 2020 roku manhwa ta została zaadaptowana jako anime przez japońskie studio Telecom Animation Film we współpracy z platformą Crunchyroll, co przyczyniło się do znaczącego wzrostu zainteresowania koreańskimi manhwami na arenie międzynarodowej.
W repertuarze koreańskich manhw nie brakuje również mroczniejszych opowieści, takich jak Sweet Home duetu Carnby Kim i Youngchan Hwang. Ten psychologiczny horror opowiada o nastolatku, który po przeprowadzce do nowego budynku mieszkalnego odkrywa, że ludzie zamieniają się w potwory odzwierciedlające ich wewnętrzne pragnienia i lęki. Przejmująca atmosfera i głęboka analiza ludzkiej natury sprawiły, że manhwa ta zyskała ogromną popularność, a jej adaptacja jako serial aktorski na platformie Netflix przyczyniła się do zwiększenia globalnej rozpoznawalności koreańskich webtoonów.
Manga i manhwa to dwie fascynujące formy sztuki komiksowej, które, choć mają wspólne korzenie w kulturze Azji Wschodniej, rozwinęły się w odmienne, unikalne media. Różnice między nimi – od kierunku czytania, przez format publikacji, po styl artystyczny i wpływy kulturowe – odzwierciedlają szersze różnice między społeczeństwami Japonii i Korei Południowej. W erze cyfrowej globalna popularność zarówno mangi, jak i manhwy stale rośnie, przyczyniając się do wzajemnego dialogu między tymi formami i ich wpływu na światową kulturę popową. Adaptacje anime i inne formy medialnych adaptacji dodatkowo zwiększają zasięg tych komiksowych form sztuki, wprowadzając je do głównego nurtu rozrywki na całym świecie.
Najbardziej interesującym trendem ostatnich lat jest zacieranie się granic między tymi formami. Japońskie studia animacyjne podejmują się adaptacji koreańskich manhw, tworząc produkcje, które łączą w sobie elementy estetyki obu kultur. Jednocześnie platformy streamingowe jak Netflix inwestują zarówno w adaptacje mangi, jak i manhwy, traktując je jako cenne źródło oryginalnych historii o globalnym potencjale.
Niezależnie od różnic, zarówno manga, jak i manhwa oferują czytelnikom to, co najważniejsze – wciągające opowieści, niezapomniane postacie i szansę na zanurzenie się w fascynujących światach wykreowanych przez utalentowanych twórców z Japonii i Korei Południowej. Dla miłośników komiksów oznacza to dostęp do coraz bogatszej i bardziej zróżnicowanej oferty historii i stylów artystycznych, które przekraczają granice kulturowe i trafiają do serc odbiorców na całym świecie.
Zobacz też: Anime podobne do Solo Leveling – Top 10, które warto obejrzeć
