Gry planszowe poprzedniego wieku – Krótka historia gier planszowych i karcianych

Dzisiaj trochę historii. Będzie o naprawdę starych grach. O tytułach które prawdopodobnie wszyscy znają i kojarzą, ale jestem pewien że spora część z was nie zna ich zasad, albo już dawno je zapomniała. A szkoda, bo większość gier które tutaj wymienię ma już nawet kilkaset lat. Taka ponadczasowość świadczy o ich regrywalności prawda? I niskim progu wejścia. Oraz wysokiej interakcji i dużych emocjach które nam te pozycje gwarantują.

Więc bez zbędnego przedłużania, przedstawię wam kilka gier planszowych oraz karcianych w które grałem z ojcem lub dziadkiem i w które grali moi rodzice, a nawet dziadkowie, zanim się urodziłem. Te relikty gier offline, to nie są wcale takie relikty, bo wiele z tych pozycji do dzisiaj ma setki fanów na całym świecie. Często nawet są popularniejsze niż gry planszowe, które obecnie są uznawane za must have.

W kolejnym tekście napiszę trochę o starszych tytułach, tych które mają po kilka tysięcy lat i które najczęściej zostały już zapomniane przez wszystkich. Zapraszam do zapoznania się z infografiką, poniżej też trochę tekstu z ciekawszymi grami które prawdopodobnie wszyscy znamy (przynajmniej w większości). Źródło ShopAlike.pl.

Szachy

Takie zestawienie rozpocznę od mojej ulubionej gry w którą grałem z ojcem przez wiele, wiele lat. Szachy to uwielbiana przeze mnie gra której nie będę opisywać zasad ponieważ jest to lekko mijające się z celem. Opowiem parę innych historii o których pewnie za to nie słyszeliście. Przede wszystkim, szachy są uważane przez wielu jako grę królów. Już w XVI wieku, Jan Kochanowski opisał tą grę jako rozgrywkę królów oraz szlachty, a także sklasyfikował figury w języku polskim. Można powiedzieć że był on jednym z pierwszych wydawców gier planszowych w naszej pięknej Polsce.

Szachy powstały około 1500 lat temu, tak naprawdę jednak nie wiemy kiedy rozegrała się pierwsza partia. Pierwsze zapiski dotyczące tej gry planszowej znaleziono w Persji około VI wieku naszej ery. Możliwe że gra ma znacznie więcej lat lub nawet setek lat niż nam się zdaje. Znacie inną grę, równie starą i dalej tak popularną?

Inni sławni Polacy którzy grywali w szachy? Bolesław Krzywousty uwielbiał szachy i nie raz wspominał o nich w dyskusjach, a także grywał z możnymi z innych krajów oraz ze swojego dworu. Umiejętność gry w szachy była uznawana za zaletę oraz cechę którą warto było się chwalić, a ludzie grający w Szachy byli uważani za wyjątkowo mądrych oraz bystrych.

Pasjans

Najpopularniejsza karciana gra solo? Oczywiście że to Pasjans. Przynajmniej dla mnie. Kto nigdy nie układał pasjansa z moich rówieśników? Przed erą komputerów oraz konsol, każdy w ramach nudy kiedyś układał pasjansa. Potem na lekcjach informatyki, w czasie nudy, kiedy na komputerach nie było jeszcze pirata Half Life, CSa lub Starcrafta. Pasjans wtedy rządził równie dobrze jak Saper.

Pasjans był rozrywką francuskiej arystokracji w XVII wieku, potem dzięki wojnom Napoleońskim, bardzo szybko zaczął rozprzestrzeniać się po europie. Możliwe jednak że Pasjans ma i więcej niż 300 lat, ponieważ można znaleźć jeszcze starsze podania o tej grze w Skandynawii oraz Niemczech, możliwe też że bez wykorzystania tradycyjnych kart do gry.

Szczerze mówiąc, to nie jestem pewien czy pamiętam jak się układało prawdziwego pasjansa, z kart a nie na komputerze PC. Sprawdzę moją pamięć potem.

Karty Francuskie

Jak pasjans, to i karty. Standardowy deck 52 karty, bez żadnego buildingu, start collection etc. Karty z figurami oraz oznaczeniami. Setki, jeżeli nie tysiące różnych gier na całym świecie na przestrzeni ponad. Piki, Kiery, Karo oraz Trefle, były już popularne w XIV wieku. Chodzą także plotki, że każda z kart przedstawia jakąś postać historyczną. Natrafiłem na to info na kilku zagranicznych blogach historycznych oraz wikipedii, więc może coś w tym jest. Tak prezentuje się lista bohaterów kart:

Tarot

Na temat talii do Tarota narosło wiele mitów, możliwe że na ten temat napiszę oddzielny wpis bo historia jest bardziej niż fascynująca, ale muszę jeszcze trochę pogłębić swoją wiedzę na jego temat. Na początku tarot służył jako zwykła gra karciana z 78 kartami, i służyła do zabawy grę o nazwę Triumf. Tarot nie jest nawet tak stary jak się wydaje, bo pierwsze wzmianki o nim pochodzą z XV wieku i prawdopodobnie powstał we Włoszech. Dopiero później okultyści odnaleźli w oznaczeniach kart oznaki które mogą wskazywać na zdolność przepowiadania przyszłości.

Pewnie większość z nas miała jakieś mniejsze lub większe przygody z Tarotem w latach młodości. Nie będę prowadzić dyskusji na temat tego czy te karty naprawdę mają moc, czy też zależy to od osoby która rozdaje lub może od wiary w moc sprawczą Tarota (prawo przyciągania? sic!). Pozostawiam to w ocenie każdego z was.

Mankala

Mankala jest prawdopodobnie najstarszą planszówką świata. Niestety, nie powiem wam jak jest ona stara, ale przesłania na jej temat sięgają nawet stuleci przed naszą erą! Archeolodzy badający plemiona afrykańskie odnajdują ślady tej planszówki w różnych częściach Afryki. Możliwe jest więc, że praktycznie każde plemię afrykańskie miało mniejszą lub większą styczność z tą pozycją. W niektórych plemionach rozgrywkę w Mankalę traktowano jako obrzędy oraz element religii.

A dzisiaj w Mankalę grają miliony ludzi na całym świecie. Posiada fankluby, ligi turniejowe oraz miejscówki gdzie każdy może zakosztować jednej z najstarszych gier planszowych. Zwłaszcza zasady są bardzo proste, co nie zmienia faktu że gra jest wciągająca i wymagająca.

Go

Szacuje się, że Go pojawiło się w Chinach około 3000 lat temu. W Chinach była także nazywana jako Wei Ch’i. Tak jak to było w przypadku szachów i kart francuskich, na początku popularna była tylko na dworze cesarza oraz szlachty, dopiero wiele setek lat później gra trafiła także do świadomości zwykłych ludzi, zwłaszcza wśród klasy średniej, szlachty, rycerstwa oraz innych możnych.

Ciekawostką jest fakt, że w Japonii powstawały specjalne szkoły do nauki Go, które rywalizowały między sobą na turniejach gdzie główną nagrodą były dofinansowania rządowe. W grę tą grał także Konfucjusz i była inspiracją do napisania wielu traktatów taktycznych zagrań Go oraz historii opisujących co bardziej ciekawe rozgrywki, które można znaleźć w bibliotekach do dzisiaj.