Gry RPG z możliwością własnoręcznego rozwijania towarzyszy to prawdziwa uczta dla miłośników głębokiej personalizacji i strategicznego planowania. W świecie gier wideo, gdzie coraz więcej tytułów stawia na uproszczenie mechanik dla szerszego grona odbiorców, istnieją perełki pozwalające na pełną kontrolę nad rozwojem nie tylko głównego bohatera, ale również całej drużyny.
Ten element rozgrywki stanowi kluczową cechę party-based RPG, gdzie każdy członek drużyny posiada unikatową osobowość i zestaw umiejętności, które możesz kształtować według własnych preferencji. Systemy levelowania towarzyszy różnią się między producentami – od bardziej streamlined podejścia BioWare w seriach Mass Effect i Dragon Age, po kompleksowe systemy oferowane przez Larian Studios w Baldur’s Gate 3 czy Divinity: Original Sin 2, gdzie gracz otrzymuje pełną kontrolę nad rozwojem każdej postaci, a nawet możliwość spojrzenia na fabułę z ich perspektywy.
Party-based RPG od lat cieszą się ogromną popularnością wśród fanów gatunku właśnie dzięki bogatym opcjom personalizacji. To, co wyróżnia te gry, to możliwość nie tylko stworzenia własnego protagonisty, ale również skompletowania drużyny z dostępnych towarzyszy, levelowania ich i wybierania umiejętności oraz zdolności, które najlepiej pasują do twojego stylu gry. Efektywnie kontrolujesz nie jednego bohatera, a całą grupę różnorodnych postaci, z których każda wnosi coś unikatowego do rozgrywki. Niektórzy deweloperzy, widząc złożoność takich systemów, zdecydowali się na ich uproszczenie poprzez wprowadzenie opcji auto-levelowania dla graczy mniej zainteresowanych głęboką kustomizacją buildów. Na szczęście wciąż istnieją produkcje, które oferują pełną swobodę w rozwoju towarzyszy, dając graczom dokładnie taki poziom kontroli, jakiego oczekują miłośnicy klasycznych RPG.
Wśród klasyków gatunku, które zasługują na honorowe wyróżnienie, znajdują się takie serie jak Star Wars: Knights of the Old Republic, Icewind Dale, Neverwinter Nights, klasyczne Baldur’s Gate, niezapomniane Planescape: Torment czy Arcanum: Of Steamworks and Magick Obscura (linki prowadzą do naszego Sklepu z Grami). Wszystkie te tytuły oferują głębokie doświadczenie role-playing z możliwością kustomizacji towarzyszy. Współczesne RPG kontynuują tę tradycję, jednocześnie wprowadzając innowacje w sposobie, w jaki możemy rozwijać członków naszej drużyny. W dalszej części artykułu przyjrzymy się najlepszym współczesnym grom RPG, które pozwalają graczom na ręczne levelowanie towarzyszy z taką elastycznością, o jakiej każdy fan RPG może tylko marzyć. Niezależnie od tego, czy preferujesz kinowe podejście do opowiadania historii, czy głębię mechanik rodem z gier planszowych, znajdziesz tu coś dla siebie.
Tyranny – politycznie nasycone RPG z kompanami reprezentującymi zwaśnione frakcje
Tyranny od Obsidian Entertainment, wydane 10 listopada 2016 roku, to wyjątkowe RPG ocenione przez krytyków na 81/100 punktów z rekomendacją na poziomie 73%. Choć mechanicznie spokrewnione z serią Pillars of Eternity, gra wyróżnia się unikalnym światem i niekonwencjonalnym podejściem do moralności, stawiając gracza w roli Fatebindera – sędziego i egzekutora w służbie tyrańskiego władcy Kyrosa. Ta nietypowa perspektywa pozwala doświadczyć rzadko eksplorowanego w RPG motywu: bycia częścią zwycięskiego imperium zła.
System kompanów w Tyranny, choć bardziej ograniczony liczbowo (6 towarzyszy) w porównaniu do Pillars of Eternity, wyróżnia się głębią i politycznym uwikłaniem postaci. Każdy towarzysz reprezentuje jedną z kluczowych frakcji w grze, co dodaje złożoności relacjom wewnątrz drużyny. Skrytobójczyni Verse, zakuty w zbroję wojownik Barik czy obdarzona nadnaturalnymi zdolnościami wokalnymi Sirin – wszyscy mają własne, często sprzeczne agendy polityczne, co sprawia, że decyzje podejmowane przez gracza zyskują dodatkowy wymiar i konsekwencje.
W ekspedycji może nam towarzyszyć maksymalnie 3 kompanów jednocześnie, a nad każdym z nich mamy pełną kontrolę w zakresie rozwoju umiejętności i zdolności. Co wyróżnia Tyranny na tle innych RPG, to możliwość kształtowania nie tylko zdolności bojowych towarzyszy, ale również ich światopoglądów i lojalności poprzez dialogi oraz decyzje fabularne. System Reputacji pozwala na budowanie złożonych relacji z kompanami – od lojalności przez strach po otwarty bunt. Dla graczy ceniących sobie polityczne intrygi, niejednoznaczne wybory moralne i możliwość własnoręcznego rozwijania kompanów reprezentujących zwaśnione frakcje, Tyranny oferuje unikalne doświadczenie RPG w mrocznym świecie fantasy zdominowanym przez tyrańskie imperium.
Mass Effect: Andromeda – dynamiczna eksploracja kosmosu z kompanami jako taktycznym rozszerzeniem głównego bohatera
Mass Effect: Andromeda od studia BioWare, wydane 1 marca 2017 roku, choć otrzymało mieszane recenzje (72/100 od krytyków z rekomendacją na poziomie 40%), oferuje najbardziej dopracowany i dynamiczny system walki w całej serii kosmicznych RPG. Gra kontynuuje charakterystyczną dla serii Mass Effect tradycję umożliwiającą graczom rozwój, ekwipowanie i dostosowywanie umiejętności członków drużyny, choć z nieco mniejszą głębią niż klasyczne RPG turowe.
W przeciwieństwie do bardziej tradycyjnych gier z tego gatunku, Andromeda traktuje kompanów jako swego rodzaju rozszerzenie umiejętności głównego bohatera – Rydera. Z puli 6 różnorodnych towarzyszy możemy wybrać 2, którzy będą nam towarzyszyć podczas misji, a każdy z nich wnosi do drużyny unikalne zdolności bojowe i specjalizacje. Możemy rozwijać biotyczkę Corę Harper w kierunku potężnej wsparciającej wojowniczki, uczynić z Nakmora Dracka – krogańskiego weterana – niezniszczalny czołg pierwszej linii, czy przekształcić przemytniczkę Vetrę Nyx w eksperta od broni długodystansowej.
System synergii umiejętności dodaje Mass Effect: Andromeda warstwę taktyczną, mimo dynamicznej podstawy walki z perspektywy trzeciej osoby. Choć tworzenie własnego, nieograniczonego buildu dla Rydera oferuje znacznie większą elastyczność niż rozwój towarzyszy, to wciąż mamy pełną kontrolę nad ich progresją. Dzięki temu możemy dopasować ich role do własnego stylu gry i uczynić z nich wartościowe wsparcie podczas intensywnych potyczek z obcymi rasami i wrogo nastawionymi kolonistami. Dla fanów szybkiego, dynamicznego systemu walki z elementami taktycznymi i możliwością rozwoju kompanów, Mass Effect: Andromeda stanowi interesującą pozycję w kosmicznym uniwersum BioWare.
Divinity: Original Sin 2 – arcydzieło gatunku z unikalnym systemem postaci pochodzenia
Divinity: Original Sin 2 od Larian Studios, wydane 14 września 2017 roku, to tytuł, który na długo przed Baldur’s Gate 3 wyznaczył nowe standardy w gatunku CRPG. Gra zdobyła fenomenalne 93/100 punktów od krytyków z niemal jednogłośną rekomendacją na poziomie 99%, co czyni ją jedną z najwyżej ocenianych gier RPG ostatniej dekady. Ta epicka przygoda w świecie fantasy Rivellon oferuje niezwykle strategiczną turową walkę, rozbudowane systemy progresji postaci oraz rewolucyjne podejście do koncepcji towarzyszy.
System kompanów w Divinity: Original Sin 2 wyróżnia się przede wszystkim koncepcją „postaci pochodzenia” (origin characters). Każdy z 7 dostępnych towarzyszy – od nieśmiertelnego, nieumarłego czarodzieja Fane’a, przez dumnego jaszczurzego wojownika Red Prince’a, po tajemniczą elfkę Sebille – może zostać wybrany jako główny bohater na początku gry, co pozwala doświadczyć całej historii z ich unikalnej perspektywy. W standardowej rozgrywce możemy rekrutować maksymalnie 3 kompanów do naszej drużyny, mając pełną kontrolę nad ich rozwojem.
System progresji postaci w Divinity: Original Sin 2 daje graczom niemal nieograniczoną swobodę w kreowaniu buildów dla towarzyszy. Możemy decydować o ich klasach, umiejętnościach bojowych, talentach i zaklęciach, tworząc wyspecjalizowane role taktyczne lub wszechstronne hybrydy. Gra oferuje również system najemników, pozwalający na zatrudnienie predefiniowanych postaci (takich jak mag, łowca czy wojownik), choć z bardziej ograniczonymi opcjami personalizacji. Dzięki połączeniu głębokiej mechaniki rozwoju postaci z wyrafinowanym systemem łączenia żywiołów podczas walki, Divinity: Original Sin 2 stanowi obowiązkową pozycję dla każdego fana RPG ceniącego sobie pełną kontrolę nad rozwojem towarzyszy i strategiczne podejście do rozgrywki.
Pillars of Eternity 2: Deadfire – morska epopeja z głębią personalizacji i wpływem na światopogląd towarzyszy
Pillars of Eternity 2: Deadfire od Obsidian Entertainment to wyjątkowy CRPG wydany 8 maja 2018 roku, osiągający imponujące 89/100 punktów od krytyków z rekomendacją na poziomie 90%. Kontynuacja kultowego poprzednika przenosi graczy w fascynujący morski świat Eora, jednocześnie rozbudowując i tak już imponujący system rozwoju postaci. Gra stanowi hołd dla klasycznych przedstawicieli gatunku, takich jak Icewind Dale czy Neverwinter Nights, oferując poziom personalizacji, który może przytłoczyć nawet doświadczonych weteranów RPG.
Deadfire pozwala graczom na tworzenie unikalnych buildów nie tylko dla głównego bohatera (Strażnika), ale również dla 7 pełnoprawnych towarzyszy oraz 6 pomocników (sidekicks). Możemy cieszyć się ponownym spotkaniem z ulubieńcami z pierwszej części, takimi jak tajemniczy mag Aloth, lojalna paladynka Pallegina czy niezawodny wojownik Edér, a także poznać nowych kompanów, jak enigmatyczny pirat Serafen czy gorliwa kapłanka Xoti. W ekspedycji może nam towarzyszyć jednocześnie 4 kompanów, co daje ogromne możliwości kombinacji taktycznych.
Wyjątkowość systemu rozwoju w Pillars of Eternity 2 polega nie tylko na swobodzie w przydzielaniu punktów umiejętności czy wyborze klas, ale również na możliwości wpływania na światopogląd i przekonania towarzyszy. Poprzez odpowiednie dialogi i decyzje możemy kwestionować, a nawet zmieniać ich poglądy religijne, polityczne i moralne, co wpływa na ich zachowanie i dostępne ścieżki rozwoju. System wieloklasowości pozwala na tworzenie niezwykle zróżnicowanych kombinacji, takich jak kapłan/wojownik czy czarodziej/łotr, dając niemal nieograniczone możliwości eksperymentowania z różnymi stylami walki. Dla fanów nadchodzącego Avowed, osadzonego w tym samym uniwersum, Deadfire stanowi doskonałe wprowadzenie do świata Eora i mechanik rozwoju postaci charakterystycznych dla produkcji Obsidianu.
Pathfinder: Wrath of the Righteous – kompendium możliwości dla twórców unikalnych buildów
Pathfinder: Wrath of the Righteous od Owlcat Games to prawdziwa gratka dla miłośników tradycyjnych CRPG, wydana 2 września 2021 roku. Ta produkcja, oceniona przez krytyków na 81/100 punktów z rekomendacją sięgającą 78%, kontynuuje doskonałą formułę zapoczątkowaną w Pathfinder: Kingmaker, jednocześnie znacząco ją rozbudowując. Gra zachwyca ogromną swobodą wyborów i niespotykaną głębią systemów rozwoju postaci, które bazują na zasadach popularnego systemu papierowego RPG Pathfinder.
To, co wyróżnia Pathfinder: Wrath of the Righteous na tle innych współczesnych RPG, to bezprecedensowa kontrola nad rozwojem każdego z 12 dostępnych towarzyszy. Możesz swobodnie przydzielać im zdolności specjalne, zaklęcia, a nawet decydować o ich wieloklasowości, co pozwala na tworzenie niezwykle wyspecjalizowanych buildów. Możliwości są praktycznie nieograniczone – możesz przekształcić łuczniczkę Arueshalae w eksperta od magii, wyspecjalizować uzdrowiciela Daerana w walce wręcz, czy rozwinąć wojowniczkę Wenduag w morderczą maszynę do walki z demonami.
W ekspedycji może ci towarzyszyć jednocześnie 5 kompanów, co daje ogromne pole do eksperymentowania z różnymi kompozycjami drużyny pod kątem taktycznym. Warto zaznaczyć, że gra oferuje jeszcze więcej towarzyszy w dodatkowych DLC oraz specjalnych ścieżkach fabularnych (jak np. ekskluzywni kompani dla ścieżki Licha). System rozwoju postaci w Pathfinder: Wrath of the Righteous zadowoli nawet najbardziej wymagających fanów personalizacji, oferując dziesiątki klas, setki zdolności i tysiące możliwych kombinacji. Dla graczy ceniących sobie własnoręczne rozwijanie towarzyszy i tworzenie zoptymalizowanych strategicznie drużyn, ta epicka przygoda w świecie fantasy jest absolutnym must-have.
Wasteland 3 – postapokaliptyczny raj dla strategów z wielowarstwowym systemem rozwoju postaci
Wasteland 3 od inXile Entertainment to prawdziwa perła wśród taktycznych RPG z sierpnia 2020 roku, która zdobyła imponujące 86/100 punktów od krytyków z rekomendacją na poziomie 96%. Ta postapokaliptyczna produkcja stanowi ukoronowanie długiej i kultowej serii, rozwijając wszystkie mocne strony swoich legendarnych poprzedników. W tym taktycznym RPG nie tylko eksplorujemy unikatowy, lodowy krajobraz zniszczonego świata, ale przede wszystkim zarządzamy rozwojem zróżnicowanej drużyny ocalałych.
System kompanów w Wasteland 3 wyróżnia się wyjątkową elastycznością. Mamy do dyspozycji aż 8 unikatowych towarzyszy o wyrazistych osobowościach, takich jak bezwzględny watażka Fishlips czy powracający ulubieńcy fanów – ekscentryczna Pizepi Joren i nieprzewidywalny Scotchmo. Co więcej, możemy uzupełnić naszą drużynę o dodatkowych 17 Strażników (Rangers), tworząc zespół idealnie dopasowany do naszego stylu rozgrywki. W ekspedycji może nam towarzyszyć maksymalnie 6 postaci jednocześnie, z czego 2 mogą być aktywnymi kompanami.
Prawdziwą gwiazdą Wasteland 3 jest jednak system rozwoju postaci, dający graczowi pełną kontrolę nad levelowaniem zarówno protagonisty, jak i wszystkich towarzyszy. Możemy swobodnie przydzielać punkty umiejętności i wybierać perki, tworząc wyspecjalizowane buildy pod konkretne role taktyczne. Ta swoboda pozwala na eksperymentowanie z różnymi kombinacjami umiejętności walki, przetrwania i komunikacji, co ma ogromne znaczenie podczas eksploracji pełnego niebezpieczeństw, zlodowaciałego Colorado. Dla fanów taktycznych RPG, którzy cenią sobie możliwość mikromanagementu drużyny i strategicznego planowania rozwoju postaci, Wasteland 3 stanowi obowiązkową pozycję, oferującą dziesiątki godzin intensywnej, postapokaliptycznej rozgrywki z rozbudowanym systemem zadań pobocznych i głównych.
Baldur’s Gate 3 – mistrzowska odsłona gatunku z pełną kontrolą nad rozwojem towarzyszy
Baldur’s Gate 3 to tytuł, który zrewolucjonizował gatunek party-based RPG, oferując bezprecedensową swobodę w rozwoju kompanów. Ta perełka od Larian Studios, wydana 3 sierpnia 2023 roku, zdobyła oszałamiające 96/100 punktów od krytyków, z rekomendacją na poziomie 98% – co czyni ją jedną z najwyżej ocenianych gier RPG wszech czasów. Sam dałem jej 10/10 w recenzji i niczego nie żałuję. Gracze mają do dyspozycji aż 10 wyjątkowych towarzyszy, z których maksymalnie 3 może aktywnie towarzyszyć protagoniście w przygodzie.
To, co wyróżnia Baldur’s Gate 3 na tle konkurencji, to pełna kontrola nad rozwojem każdej postaci w drużynie. Możesz swobodnie wybierać zdolności specjalne (featy), zaklęcia i podklasy dla takich towarzyszy jak tajemnicza Shadowheart, charyzmatyczny wampir Astarion czy bezwzględna Minthara – wszystko to w celu stworzenia idealnie zbalansowanej taktycznie drużyny. System rozwoju postaci bazuje na zasadach Dungeons & Dragons, co zapewnia niezwykłą głębię i elastyczność w tworzeniu unikalnych buildów.
Larian Studios poszło o krok dalej, implementując rozwiązanie znane z Divinity: Original Sin 2 – możliwość rozegrania całej kampanii z perspektywy jednego z towarzyszy (tzw. postaci pochodzenia). Oznacza to, że możesz rozpocząć grę jako Astarion, Shadowheart czy inny kompan, czyniąc ich personalne historie główną osią fabuły. Ta mechanika drastycznie zwiększa powtarzalność rozgrywki, pozwalając doświadczyć tej samej historii z zupełnie innej perspektywy. Dla fanów głębokiego role-playingu i możliwości własnoręcznego rozwijania członków drużyny, Baldur’s Gate 3 stanowi absolutny szczyt gatunku, oferując dziesiątki godzin rozgrywki, gdzie każda decyzja dotycząca rozwoju towarzyszy ma realny wpływ na przebieg przygody.
