W ostatnich latach prawdziwy renesans mają gry strategiczne gatunku 4X. Ale czym właściwie jest taka gra, co ją określa oraz jakie przykłady możemy zaliczyć do tego gatunku? Na te pytania i wiele innych postaramy się dzisiaj odpowiedzieć.
Pierwszy raz terminu 4X użyto w stosunku do gry Master of Orion w 1993 roku w artykule czasopisma Computer Gaming World. Termin ten został użyty przez Alana Emricha i jest używany do dzisiaj w opisach gier zarówno przez recenzentów, jak i samych twórców.
Co oznacza 4X?
Gry określane jako 4X to olbrzymi zbiór różnych gier strategicznych, w których najczęściej stoimy na czele początkującego imperium i naszym celem będzie jego rozwój. Gry tego typu zostawiają dużą swobodę do działania dla gracza, a także dają liczne drogi do zwycięstwa. Często nie posiadają tła fabularnego lub też posiadają tylko ogólnie zarysowany temat (np. okres historyczny albo walka o przetrwanie na umierającej planecie, jak w Endless Legend). Skrót 4X pochodzi od czterech wyrazów, które są osią opisującą tego typu gry komputerowe, można też zauważyć pewną procedurę rozgrywki w ramach tych literek:
- eXplore – eksploracja jest ważnym elementem tego typu gier strategicznych i polega najczęściej na odkrywaniu tajemnic świata gry, poznawania nowych nacji oraz wchodzenia w interakcję z nimi;
- eXpand – w grach 4X ważnym elementem jest rozwój, najczęściej zaczynamy grę z jedną osadą lub też kolonizatorem i jest to początek rozrastającego się imperium – im więcej zbudujemy osad, tym szybciej będziemy się rozwijać, jednocześnie musimy pamiętać o kosztach utrzymania zarówno miast, jak i jednostek oraz armii;
- eXploit – powiązane z punktem wyżej, musimy zdobywać nowe tereny, nowe źródła surowców, optymalizować ich wydobycie oraz analizować cały proces w stosunku do całego imperium;
- eXterminate – chyba nie muszę tłumaczyć, kiedy trafimy na nowe imperium, z którymi nie możemy się dogadać (lub też słabsze, gdy chcemy je podbić lub podporządkować) to zaczynamy walczyć, osłabiać, jego siły, dając tym samym pole do popisu dla dyplomacji;
Można to uprościć opisując w ten sposób: Zaczynamy praktycznie z niczym, jedno miasto lub osadnik więc zaczynamy od eksploracji w poszukiwaniu najlepszych ziem. Kiedy już znajdziemy miejsce ekspansji, stawiamy nasze kolejne miasta/kolonie (expand). Jeżeli już postawimy parę nowych osad, to czas eksploatować tamtejsze surowce i wreszcie prędzej czy później trafimy na tubylców lub inne imperia z którymi możemy dyskutować (nudniejsza opcja) lub eksterminować (ciekawsza opcja). Przykładowe dobre gry z gatunku 4X? Proszę bardzo, nie będę jednocześnie wspominać o serii Civilization czy też Master of Orion, bo to są tytuły wszystkim bardzo dobrze znane:
Age of Wonders: Planetfall
Na pierwszym miejscu kosmiczny 4X który premierę miał parę tygodni temu. Jest to kolejna część bardzo popularnej serii gier strategicznych, która tym razem zabiera nas w kosmos. Będziemy w niej budować bazy, jednostki, eksploatować surowce oraz badać nowe technologie. Będziemy mieć wiele różnych sposobów do zwycięstwa, także związanych bezpośrednio z wykonywaniem zadań z kampanii (a nie tradycyjnej dominacji czy też dyplomacji i budowania super sojuszu). Bardzo fajny system walki przypominający ten znany z serii Xcom, stąd w recenzji troszkę w żartach mówiłem że gra posiada i piąty X. W każdym razie, Age of Wonders: Planetfall to bardzo solidny przedstawiciel gatunku, który zapewni wam zabawę na dziesiątki godzin.
Przydatne linki:
Recenzja Age of Wonders: Planetfall
Poradnik dla początkujących do gry Age of Wonders: Planetfall
Stellaris
Kolejny 4X jest zabawny, gdyż gra się w nim w czasie rzeczywistym (bez podziału na tury) z aktywną pauzą. Ale to fikcja, bo każda czynność do wykonania potrzebuje określonego stałego czasu, więc tak naprawdę Stellaris jest podzielony na tury, jednak dzięki systemowi z aktywną pauzą gra staje się znacznie szybsza i dynamiczna, nie trzeba przy tym czekać na swoją rundę. Stellaris to też bardzo rozbudowany 4X z elementami Grand Strategy. Co ciekawe, sama gra nie jest jakoś wybitnie trudna w porównaniu do innych tytułów 4X, jednocześnie posiada olbrzymie pole do popisu.
Przydatne linki:
Endless Space 2
Endless Space 2 to kolejny kosmiczny 4X w naszym zestawieniu. Jest o tyle ciekawy, gdyż jest podszyty bardzo epickim tłem fabularnym powiązanym z następnym tytułem w naszym zestawieniu. Endless Space 2 to niekoniecznie zaawansowany 4X w którym będziemy kolonizować kolejne układy planetarne oraz wchodzić w interakcje z napotkanymi frakcjami. Każda z nich, w przeciwieństwie do poprzednich gier, ma wyraźnie rozpisane swoje usposobienie, dzięki czemu wraz z rozwojem naszej znajomości gry, zaczynamy rozumieć które frakcje będą nam przyjazne, a które mogą nas zdradzić. Sami także mamy archetyp rasy i wybierając daną frakcję możemy łatwiej określić już na samym początku w jaką drogę zwycięstwa podążymy. Endless Space 2 to zdecydowanie jedna z łatwiejszych gier w tym tekście.
Przydatne linki:
Endless Legend
I kolejną grą z tego zestawienia będzie uwielbiane przeze mnie Endless Legend. Co ciekawe, jest to jedyna gra fantasy przeze mnie wybrana. Jak zapewne już zrozumieliście, jest fabularnie powiązana z Endless Space 2, jednak powiązanie jest dosyć złożone oraz liczne i odkryjecie je dopiero po rozgrywce w oba tytuły (np. niektóre frakcje się pokrywają, a jedna z dodatkowych nacji w Endless Legend jest rozbitkami kosmicznymi frakcji z Endless Space). Jest to gra turowa z bardzo uproszczonym systemem walki oraz łatwymi do ogarnięcia pozostałymi elementami. Twórcy bardzo się postarali, by gra była jednocześnie przystępna, jak i dawała pole do popisu oraz chciało się do niej wracać.
Nie tylko gry komputerowe?
Może nie znajdziemy prawdziwych 4X wśród gier planszowych, bo jednak złożoność całego procesu nawet w najprostszych grach 4X jest tak duża, że przekładając to na planszówki byłoby po prostu za ciężko mechanicznie (w sensie przekładanie setki znaczników przy ruchu jednostek może być irytujące). Są jednak takie tytułu jak Scythe czy też Alien Artifacts, które bardzo mocno uproszczają mechanikę i jednocześnie wzorują się na 4X. Takich gier możecie znaleźć sporo i możemy do nich także zaliczyć: Eclipse, Twilight Imperium, Runewars czy też Race/Roll for the Galaxy.
Brak komentarzy